نسل ازدست‌رفته: ۱۵ میلیون کودک در خاورمیانه به مدرسه نمی‌روند
تقریبا ۱ کودک از هر ۴ کودک خاورمیانه و افریقای شمالی به مدرسه نمیرود یا در معرض ترک تحصیل است. سازمان ملل در گزارش تاثیر بازدارنده جنگ بر منطقه‌ای که در آن نرخ آموزش همواره بهطور ثابتی رو به بهبود بوده، به این نکته اشاره کرده است.
بر اساس مطالعه مشترک یونیسف و یونسکو در زمینه آموزش در ۲۰ کشور خاورمیانه و شمال افریقا، بیش از ۱۵ میلیون کودک در حال حاضر به مدرسه نمی‌روند و حدود ۶ میلیون نیز به‌شدت در معرض خطر ترک تحصیل هستند. این ۱۵ میلیون شامل بیش از ۳ میلیون کودک سوری و عراقی می‌شود که در مناطقی که درگیر خشونتاند نمیتوانند به مدرسه بروند.
با گسترش خشونت، میلیونها کودک دیگر نیز در معرض ترک تحصیل قرار میگیرند و به نسل ازدست‌رفته اضافه میشوند که مهارت و دانش لازم برای تبدیل شدن به بزرگسالانی موفق را نخواهند داشت.
در دهه گذشته دولت‌های خاورمیانه موفق شده بودند نرخ ترک تحصیل را ۴۰درصد کاهش دهند. وزارتخانه‌های آموزش سرمایه‌گذاری بسیاری برای بهبود کیفیت آموزش و کاهش فاصله جنسیتی در آموزش کرده بودند؛ اما طبق مطالعه جدید این روند بهبود به‌طرز چشمگیری در منطقه کاهش پیدا کرده است. بخشی از این کاهش ناشی از درگیری و خشونت در سوریه و عراق و لیبی و یمن است. بخشی دیگر نیز ناشی از دلایل پایدار و ثابتی چون فقر و دیدگاه محافظه‌کارانه به زنان است. دختران هنوز ۲۵درصد بیشتر از پسران احتمال دارد که از تحصیل بازبمانند. نرخ تولیدمثل، اگرچه تا حد کمی کاهش یافته، همچنان از سرعت کشورها در ساخت مدرسه و ارایه سرویس جابجایی و حمل‌ونقل برای مدارس و آموزش معلمان بالاتر است.
در سوریه، که قبلا بالاترین نرخ ثبت‌نام در مدارس را داشت، بیش از نیمی از مردم آواره شده‌اند و بنابراین بچه‌ها به مدرسه نمی‌روند. موانعی که در این مناطق برای مدرسه رفتن کودکان وجود دارد چندین برابر سایر نقاط است. کودکان آواره و پناهنده‌ها امکان مدرسه رفتن در مناطق جدید را ندارند و آنهایی که آواره نشده‌اند نیز به‌علت بمباران‌ها شانس کمی برای مدرسه رفتن دارند.
کسانی که سازمان ملل به‌عنوان پناهنده در کمپ‌های اردن یا ترکیه و لبنان ثبتشان کرده قرار بود سرویس رایگان آموزشی داشته باشند، اما واقعیت‌ها نشان می‌دهد این‌گونه نشد. حدود ۷۵درصد پناهندگان سوری خارج از کمپ‌های سازمان ملل زندگی می‌کنند. این پناهندگان اجازه کار ندارند و به همین دلیل بسیاری از خانواده‌ها کودکان را برای گدایی به خیابان می‌فرستند. از طرفی جامعه‌های میزبان نیز خود دچار فقرند و فشار پناهندگان روی آنها زیاد است و بنابراین به‌شدت با حضور پناهندگانی که مالیات نمی‌دهند در مدارس و استفاده آنها از سرویس‌های آموزشی مخالف‌اند. در نتیجه این ضرورت حس می‌شود که نه‌تنها پناهندگان سوری، بلکه مدارس محلی که پذیرای این آوارگان‌اند نیز حمایت شوند.
با همه اینها، چشم‌انداز چندان هم ناامیدانه نیست. گزارش سازمان ملل می‌گوید علی‌رغم این که جریان پناهندگان و نابودی مدارس در منطقه تا زمانی که جنگ ادامه دارد متوقف نمی‌شود، بسیاری از تجارب نشان داده که حتی در شرایط بسیار چالش‌برانگیز، اقدامات خلاقانه و انعطاف‌پذیر ممکن است باعث ادامه جریان آموزش شود.
این گزارش نتیجه می‌گیرد که سطح پایین بودجه مرتبط با آموزش بزرگ‌ترین مانع راه آموزش کودکانی است که در مناطق تحت خشونت زندگی می‌کنند. مثلا در سال ۲۰۱۲ به‌علت بدقولی دولت‌های حامی مالی سازمان ملل، کمک‌های آموزشی فقط به ۳/۱ میلیون کودک در فلسیطن و سوریه و سودان رسید و ۲/۲ میلیون کودک که نیاز فوری به کمک آموزشی داشتند از این کمک‌ها بی‌بهره ماندند. اگر این مشکل با اولویت سرمایه‌گذاری برای این کودکان حل نشود، با نسلی ازدست‌رفته نه‌تنها در سوریه و عراق، بلکه در کل منطقه مواجه خواهیم بود.
برگردان: مریم نظری
……………………………………………..