فاطمه خوشنوا//

امروزه یکی از دغدغه‎ها در حوزه آسیب‎های اجتماعی، رد و بدل شدن پیام‎هایی با محتوای جنسی در اینترنت است.  این پیام‎ها به شکل‎های مختلفی همچون متن، عکس یا ویدئو، بین افراد در فضاهای مجازی دست‏‎به‎دست می‎شوند. در اصطلاحِ عموم، به این امر، sexting گفته می‎شود. هر چند ممکن است بخشی از این پیام‎ها جنبه تفریح و سرگرمی داشته باشند، اما همچنان به دلیل ماهیت غیر اخلاقی و غیر قانونی‎شان، موجب نگرانی‎های متعددی هستند. این امر خصوصا برای خانواده‎های داذای نوجوان، به عنوان منبعی از دلواپسی تبدیل شده است. نوجوانی دوره تکاملی پرخطری است و نوجوانان تمایل زیادی به تجربه‎گری و انجام رفتارهای مخاطره‎جویانه دارند (Burke et al., 1997; van Nieuwenhuijzen et al., 2009) که این خصوصیات آنها را آسیب‎پذیرتر می‎سازد. برخی از خصوصیات شخصیتی که نوجوانان را مستعد آسیب می‎کند، هیجان‎خواهی [۱] و تمایل برای انجام تجربه‎های جدید، کمبود و نقص در مهار کردن خویشتن و نگرش آن‎ها نسبت به خطرپذیری است (Stephenson Hoyle, Palmgreen, & Slater, 2003; Zuckerman, 1979, 1994).

نوجوانانِ هیجان‎خواه، فعالیت‎هایی را که به واسطه آن، تجربیات جدیدتری را کسب می‎کنند، مطلوب‎تر دانسته و احتمال بیشتری دارد که درگیر چنین فعالیت‎هایی شوند. عوامل دیگری هم وجود دارند که این گروه سنی را بیش از سایرین، مستعد خطر می‎کند. به عنوان مثال، ممکن است نوجوانان به لحاظ شناختی، هنوز توانمندی‎های لازم را برای فهم و نقدِ پیام‎هایی با محتوای جنسی نداشته باشند (Committee on Communications, American Academy of Pediatrics,1995). با این اوصاف، و با توجه به اینکه نوجوانان، بخش زیادی از زمان خود را در فضاهای مجازی سپری می‎کنند، میزان خطر و آسیب افزایش چشمگیری می‎کند.

مطالعات قابل توجهی در مورد پدیده پیام‎های مجازی با محتوای جنسی، با هدف بررسی و جست‎وجوی یک پاسخ مناسب، انجام شده است. برخی مطالعات به بررسی میزان بروز این پدیده پرداخته‎اند که نتایج بسیار متفاوتی در بر دارند. به عنوان مثال مطالعه‎ای که در سال ۲۰۱۲ انجام شده، میزان بروز این پدیده را ۷% (Mitchell, Finkelhor, Jones, & Wolak, 2012)، مطالعه دیگری که در سال ۲۰۰۹ انجام شده، این میزان را ۱۵%  اعلام کرده (Lenhart) و مطالعه سال ۲۰۰۸ میزان آن را ۴۸% تخمین زده است (National Campaign to Support Teen & Unplanned Pregnancy).

مطالعات دیگری نشان می‏‎دهند که برخی نوجوانان علاقه دارند تا این پیام‎ها و تصاویر را با دوستانِ خود که با آن‎ها رابطه عاطفی دارند، به اشتراک بگذارند. خصوصا تصاویری که از خودشان تهیه کرده‎اند در این خصوص، برایشان جذاب‎تر است (۲۰۰۹ Lenhart,). حتی برخی از نوجوانان این کار را یک سرگرمی پنداشته و به نوعی آن را خلاقیت رسانه‎ای می‎دانند (Hasinoff, 2012). گاهی هم، رد و بدل کردن این پیام‎ها به دلیل تحت فشار بودن خصوصا برای دختران نوجوان، رخ می‎دهد (National Campaign to Support Teen & Unplanned Preg- nancy, 2008). مطالعات نشان می‎دهند که برخی نوجوانان نسبت به دریافت این پیام‎ها و یا دست‎به‎دست شدن تصاویر و عکس‎های شخصی‎شان با مضمون و محتوای جنسی، ناراحت و آزرده می‎شوند (Phippen, 2012). میزان آسیب‎ها خصوصا برای دختران بیش از پسران است (Ringrose et al., 2012; Ybarra & Mitchell, 2008).

آنچه در دنیای علمی امروز در مورد این پدیده، مشخص شده، بیانگر این حقیقت است که خطر در معرض قرارگیری و متعاقب آن، آسیب ناشی از این پیام‎ها هم دختران و هم پسران را تهدید می‎کند. اما یک‎سری از عوامل هستند که احتمالِ دریافت یا مشاهده چنین پیام‎هایی را در فضای مجازی برای نوجوان افزایش می‎دهند. از این میان می‎توان به سن، مشکلات روانشناختی و هیجان‎خواهی، اشاره کرد که هرچه این عوامل بالاتر یا بیشتر باشند، احتمال اینکه نوجوان پیام‎هایی با محتوای جنسی را دریافت کرده یا مشاهده نمایند، افزایش می‎یابد. اما از سوی دیگر و به طرزی کاملا متضاد، آسیب‎هایی که به نوجوانان پس از مشاهده یا دریافت چنین پیام‎هایی می‎رسد، با سن آن‎ها رابطه عکس دارد. به‎این معنا که هرچه سن کمتر باشد، میزان آسیب بیشتر است. علاوه بر آن عوامل دیگری هم پیش‎بینی کننده میزان آسیب هستند. به عنوان مثال، دختران بیش از پسران آسیب می‎بینند و از طرف دیگر هر چقدر مشکلات روانشناختی بیشتر و روحیه هیجان‎خواهی کمتر باشد، میزان آسیب بیشتر خواهد بود (Livingstone , Görzig,2014) .

در نهایت، تمام مطالعات به بالا بردن سطح آگاهی و توانمندسازی نوجوانان و خانواده‎های آن‎ها، همچنین اتخاذ رویکردهای مناسب در مدارس، تاکید دارند (Rich M, Bar-On M, 2001) ، (Christina Grant,2003).

[۱] sensation seeking

(Visited 1,522 times, 1 visits today)