چگونه پسرانی فمینیست تربیت کنیم
مترجم: سحر طبیب‌زاده//
ما دخترانمان را به گونه‌ای تربیت می‌کنیم که با تصورات قالبی مقابله کنند و رویاهایشان را تحقق بخشند، اما همین کار را برای پسرانمان انجام نمی‌دهیم. امروزه بیشتر احتمال دارد که به دخترانمان بگوییم که می‌توانند هرآنچه بخواهند باشند؛ فضانورد یا مادر، دختر پسرمآب یا بسیار دخترانه.
دانشمندان علوم اجتماعی معتقدند درحالی‌که امروزه به دخترها نقش‌های بیشتری برای ایفا داده می‌شود، دنیای پسرها همچنان محدود باقی مانده است و آنها را از داشتن علایقی که زنانه تلقی می‌شود منصرف می‌کند. از آنها خواسته می‌شود به هر قیمتی سخت و محکم باشند، در غیر این‌صورت انرژی به‌اصطلاح پسرانه‌شان را سرکوب کنند.
اگر خواهان جامعه‌ای برابرنگریم، جامعه‌ای که در آن همه بتوانند پیشرفت کنند، باید به پسرها نیز انتخاب‌های بیشتری عرضه کنیم.
گلوریا اشتینمن می‌گوید: «خوشحالم که ما داریم دخترانمان را بیشتر شبیه پسرهایمان می‌پروریم، اما این کار هیچ‌وقت عملی نخواهد شد مگر آنکه پسرانمان را هم بیشتر شبیه دخترانمان بپروریم» و این بدین دلیل است که بدون توسعه نقش‌های مردان، نقش‌های زنان رشد نخواهد یافت.
اما این تنها مسئله زنان نیست؛ مردان نیز در تحصیل و کار عقب می‌افتند چراکه ما پسرها را برای موفقیت در اقتصاد صورتی جدید (اقتصادی که در کنترل مردان همجنس‌گراست) پرورش نمی‌دهیم.
مهارت‌هایی نظیر همکاری، همدلی و پشتکار، که عموما زنانه تلقی می‌شدند، به‌طور روزافزونی در مدرسه و محل کار دنیای مدرن ارزش می‌یابند و مشاغل نیازمند این مهارت‌ها نیز سریع‌ترین رشد را دارند.
شیماماندا نگزی ادیچی، نویسنده متولد نیجریه، در کتاب جدیدش دستورالعمل‌هایی برای پرورش دختران فمینیست ارائه می‌دهد. اما چگونه می‌توانیم پسرانی فمینیست بپروریم؟
از عصب‌شناسان، اقتصاددانان، روان‌شناسان و افراد دیگر خواستم به پرسش فوق برمبنای آخرین تحقیقات و اطلاعات درباره جنسیت پاسخ دهند.
فمینیست را خیلی ساده تعریف کردم: شخصی که به برابری کامل زن و مرد معتقد است.
توصیه‌های آنها عموما برای هرکسی که مایل است فرزندانی مهربان، بااعتماد‌به‌نفس و آزاد در راه تحقق رویاهایشان تربیت کند کاربرد دارد.
۱. اجازه بدهید پسرتان گریه کند
تحقیقات نشان می‌دهد که دخترها و پسرها در کودکی و نوپایی به یک میزان گریه می‌کنند.
تونی پاوندر، موسس گروه آموزش و مشاوره ندای مردان (A Call to Men) اظهار می‌کند حدود ۵ سالگی پسرها این پیغام را دریافت می‌کنند که خشمشان پذیرفته می‌شود، اما بروز احساسات دیگر نظیر شکنندگی از آنها انتظار نمی‌رود.
او همچنین می‌گوید: دختران ما اجازه دارند انسان باشند، اما از پسرانمان انتظار داریم روبات بار بیایند. به او بیاموزید که طیف کاملی از احساسات را داراست تا بتواند بگوید که عصبانی است، ترسیده، احساساتش جریحه‌دار شده یا به کمک نیاز دارد.
۲. به او الگو معرفی کنید
تحقیقات حاکی است که پسرها حتی بیشتر از دخترها به گذراندن وقت با اسوه و سرمشقشان علاقه‌مندند. شواهد متعددی نشان می‌دهد که پسرها در خانواده‌های بدون پدر عملکرد ضعیف‌تری در رفتار، تحصیلات و درآمد نشان می‌دهند. طبق نظر دیوید اوتر و ملانی وسرمن، دو اقتصاددان، یک دلیل این است که این پسرها با مردانی که مسئولیت زندگی را برعهده دارند برخورد نمی‌کنند.
آقای پورتر می‌گوید: «در زندگی پسرتان مردانی مناسب وارد کنید.» همچنین به آنها الگوهایی از زنان قدرتمند ارائه دهید. با آنها در مورد دستاوردهای زنانی که می‌شناسید و موفقیت‌های زنان مشهور مثل زنان ورزشکار، سیاستمدار و… گفتگو کنید.
بنابر گفته تیم کینگ، بنیانگذار آکادمی مقدماتی شهری برای پسران افریقایی-امریکایی کم‌درآمد، پسرانی که با مادر تک‌والد بزرگ شده‌اند معمولا احترام بسیاری برای دستاوردهای مادرشان قائل‌اند. او آنها را تشویق می‌کند تا به سایر زنان نیز چنین نگاهی داشته باشند.
۳. اجازه دهید خودش باشد
باوجود از بین رفتن نقش‌های جنسیتی بزرگسالان، محصولات ویژه کودکان در مقایسه با پنجاه سال پیش بیشتر دچار تقسیم برمبنای جنسیت شده‌اند. چنانکه تحقیقات نشان می‌دهد، شاهزاده‌خانم‌های صورتی و کامیون‌های آبی نه‌تنها در ردیف اسباب‌بازی‌ها بلکه حتی روی فنجان‌ها و مسواک‌ها دیده می‌شوند. جای شگفتی نیست که علایق کودکان نیز به همین‌جا ختم شود. اما عصب‌شناسان معتقدند که کودکان با این ترجیحات زاده نمی‌شوند. تا نیمه قرن بیستم صورتی رنگ پسران و آبی رنگ دختران بود. در مطالعات، نوزادان ترجیح معناداری نسبت به اسباب‌بازی خاصی نشان نمی‌دهند. همچنین برطبق تحقیقات، تفاوت زمانی آشکار می‌شود که کودکان از جنسیتشان آگاه می‌شوند؛ یعنی بین دو تا سه سالگی، زمانی که انتظارات اجتماعی ممکن است از علایق اولیه سبقت بگیرد.
کمپل لیپار، مدیر بخش روانشناسی دانشگاه سان‌توز کالیفرنیا، می‌گوید: تحقیقات طولی همچنان حاکی از آن است که جداسازی اسباب‌بازی‌ها بر شکاف جنسیتی در تحصیلات، مهارت‌های درک فضایی و مهارت‌های اجتماعی تاثیری طولانی‌مدت دارد.
کودکان برای دستیابی به پتانسیل کاملشان لازم است علایقشان را، اعم از سنتی یا غیرسنتی، دنبال کنند؛ بنابراین به آنها اجازه این کار رابدهید. این عقیده بدین معنا نیست که لزوما همه کودکان تمایلات یکسانی دارند، بلکه اطمینان یافتن از این است که در انتخاب علایقشان محدودیتی نداشته باشند.
فعالیت‌های باز و نامحدود مانند خانه‌سازی یا بازی با گل رس را پیشنهاد کنید و پسرها را تشویق کنید کارهایی نظیر حضور در کلاس هنری یا پوشاندن و ست کردن لباس را امتحان کنند، حتی اگر خودشان به دنبال این قبیل فعالیت‌ها نیستند.
تصورات قالبی را به چالش بکشید؛ مثلا بگویید: خیلی بد است که جعبه‌های اسباب‌بازی فقط دخترها را نشان می‌دهند، چون من پسرهای زیادی می‌شناسم که به خانه‌های عروسکی علاقه‌مندند. این‌کار همچنین می‌تواند وضعیت زنان را بهبود بخشد. تحقیقات می‌گوید دلیل آنکه والدین دخترشان را تشویق می‌کنند فوتبال بازی کند یا دکتر بشود اما پسرشان را به فراگیری باله یا پرستار شدن تشویق نمی‌کنند این است که زنانه معادل وضعیت پایین‌تر است.
۴. به او بیاموزید که مراقب خودش باشد
خوانزا کونجوفو، نویسنده و سخنران در حوزه آموزش پسران سیاه‌پوست، می‌گوید: «برخی مادرها دخترانشان را پرورش می‌دهند، اما به پسرانشان عشق می‌ورزند.» آنها دخترانشان را وادار می‌کنند که درس بخوانند، وظایف خانگی روزمره را انجام دهند و به کلیسا بروند، اما پسرانشان را خیر.
مطابق پژوهش دانشگاه میشیگان، تفاوت در داده‌های زیر نمایان است:
دختران امریکایی ۱۰-۱۷ ساله در طی هفته ۲ ساعت بیشتر از پسران همین رده سنی برای انجام دادن وظایف روزمره وقت صرف می‌کنند؛ درعوض احتمال اینکه پسران برای انجام دادن همان وظایف پول دریافت کنند ۱۵ درصد بیشتر است!
آن‌ماری اسلاتر، مدیرعامل اتاق فکر امریکای نو، می گوید: «به پسرانمان آشپزی، نظافت و مراقبت از خود را بیاموزیم تا در خانه به‌اندازه دخترانمان شایستگی داشته باشند؛ همان‌گونه که در محیط‌های کاری از دخترانمان لیاقت برابر انتظار داریم.»
۵. به او مراقبت از دیگران را بیاموزید
هنوز زن‌ها بیشترین سهم را در مراقبت از کودکان و سالمندان و انجام دادن امور منزل بر عهده دارند؛ حتی درصورتی‌که هم زن و هم شوهر کار تمام‌وقت خارج از منزل داشته باشند.
داده‌ها نشان می‌دهد که مشاغل مراقبتی به‌سرعت در حال رشدند؛ بنابراین به پسرهایتان مراقبت از دیگران را بیاموزید. با آنها در مورد اینکه چگونه مردها میان حرفه و خانواده‌شان تعادل ایجاد می‌کنند گفتگو کنید و بهشان بگویید که از پسرها هم، مانند دخترها، انتظار می‌رود از والدین و خویشاوندانشان در سالمندی مراقبت کنند.
از پسرها در پختن سوپ برای دوستی بیمار یا عیادت از خویشاوندی در بیمارستان کمک بخواهید. به آنها مسئولیت مراقبت از حیوانات خانگی یا خواهر و برادرهای کوچک‌تر بدهید. به نگهداری یا تعلیم کودکان یا مربی خصوصی بودن تشویقشان کنید؛ مثلا برنامه‌ای اجرا شد برای آوردن کودکان به کلاس‌های ابتدایی که درنتیجه باعث افزایش همدلی و کاهش پرخاشگری شد.
۶. در کارها مشارکت کنید
هرجا که ممکن است، در برابر نقش‌های جنسیتی برای انجام دادن کارهای خانه و مراقبت از کودکان مقاوت کنید. داون کلاوسون، جامعه‌شناسی از دانشگاه امرست ماساچوست، می‌گوید: «دو صد گفته چون نیم کردار نیست!» اگر مادر همیشه آشپزی کند و خانه را تمیز کند و پدر چمن‌ها را کوتاه کند و خارج خانه باشد، درسی آموخته خواهد شد که نباید.
همچنین در تهیه بخشی از مخارج خانه مشارکت کنید. یک مطالعه نشان داد مردانی که مادرشان در سنین نوجوانی آنها حداقل یک سال خارج از خانه کار کرده‌اند احتمال بیشتری دارد که با زن شاغل ازدواج کنند. مطالعه دیگری حاکی از آن است که پسران زنانی که تا قبل از ۱۴ سالگی آنها به هر میزانی در خارج خانه کار کرده‌اند، بعدها در بزرگسالی وقت بیشتری صرف کارهای خانه و نگهداری از کودک می‌کنند. به گفته کاترین مک‌گین، استاد مدرسه تجارت هاروارد، مردانی که با مادر شاغل بزرگ شده‌اند مشخصا عقاید جنسیتی مساوات‌طلب بیشتری دارند.
۷. به دوستی با دختران تشویقش کنید
تحقیقات دانشگاه آریزونا نشان می‌دهد در پایان دوره پیش‌دبستانی کودکان شروع به تفکیک جنسی می‌کنند و این امر تصورات قالبی جنسیتی را تقویت می‌کند. اما کودکانی که به دوستی و بازی با جنس مخالف تشویق می‌شوند حل مسئله و برقراری ارتباط را بهتر می‌آموزند.
ریچارد فیبس، رئیس دانشگاه سنفورد، که در مورد جنسیت و آموزش مطالعه می‌کند، معتقد است هرقدر جنسیت در طبقه‌بندی فعالیت‌ها و گروه‌ها واضح‌تر باشد، احتمال ایجاد تعصب و کلیشه‌های جنسیتی بالاتر می‌رود.
کریستیا براون، روان‌شناس رشد از دانشگاه کنتاکی، می‌گوید که برای کودکان سنین پایین جشن تولد و تیم‌های ورزشی مختلط ترتیب دهید تا کودکان گمان نکنند که می‌توان گروهی دیگر را براساس تبعیض جنسیتی محروم کرد. همچنین سعی کنید در کلام نیز تفاوتی قائل نشوید. یک مطالعه نشان داد که وقتی معلم از لفظ «پسرها و دخترها» به‌جای «بچه‌ها» استفاده می‌کرد، بچه‌ها تصورات قالبی بیشتری در مورد نقش‌های مردانه و زنانه اتخاذ می‌کردند و وقت کمتری نیز صرف بازی با کودکان جنس مخالف می‌کردند.
آقای پورتر می‌گوید: مردانی که با دخترها هم دوستی داشته‌اند احتمال کمتری دارد که به زنان به‌چشم شکار جنسی نگاه کنند.
۸. به آنها بیاموزید که نه یعنی نه
روش‌هایی دیگر برای کسب احترام و رضایت:
کودکان را از سنین پیش از دبستان ملزم کنید که پیش از لمس بدن یکدیگر اجازه بگیرند. همچنین قدرت کلمه «نه» را به آنها نشان بدهید. وقتی می‌گویند نه، دست از قلقلک دادن و کشتی گرفتن با آنها بردارید. دکتر دابلیو برادفورد ویلکوکس، جامعه‌شناس و مدیر پروژه ملی ازدواج در دانشگاه ویرجینیا، می‌گوید که در خانه روش سالم حل مسئله را مدل‌سازی کنید. کودکانی که در معرض طلاق و سوءاستفاده بوده‌اند، در روابط عاطفی آتی هنگام رفع تعارضات ضعیف‌تر ظاهر می‌شوند.
۹. وقتی دیگران کوتاه نمی‌آیند، صدایتان را بالا ببرید
اقای براون می‌گوید: وقتی تمسخر یا خشونت می‌بینید، ساکت نمانید و با پسرتان نیز این نقش را بازی کنید. در این صورت او هم قادر خواهد بود در مواجهه با خشونت و استهزا مداخله کند. صدایتان را بالا ببرید وقتی رفتارشان نامناسب است. «پسرها پسر خواهند بود» بهانه‌ای برای بدرفتاری نیست. آقای کینگ می‌گوید: برای اصلاح رفتارهای نامناسب، دور از احترام و توهین‌آمیز گوش‌به‌زنگ باشید.
۱۰. هیچ‌وقت از لفظ «دختر» برای توهین و تحقیر استفاده نکنید
هیچ‌وقت نگویید و به پسرتان نیز اجازه ندهید که بگوید کسی مانند دخترها می‌دود یا مانند دخترها شوت می‌کند. به هیچ‌کس «اواخواهر» یا مترادف‌های توهین‌آمیزترش را نگویید. با جوک‌های حاوی کلیشه‌های جنسیتی نیز همین‌طور رفتار کنید. حواستان به کلمات نیش‌دار نیز باشد. پژوهشی از امیلی کِین، جامعه‌شناس کالج بایتس، نشان می‌دهد که والدین نقش‌های جنسیتی سنتی را در پسرشان تقویت می‌کنند بیشتر به‌این جهت که از مسخره شدن پسرشان واهمه دارند.
او اضافه می‌کند: «همه ما می‌توانیم با اجتناب از قضاوت و پرهیز از پیش‌فرض‌های کوچک و هرروزه درباره علایق و استعدادهای کودک براساس جنسیتش، در این زمینه کمک کنیم.»
لیر الیوت، عصب‌شناسی از دانشگاه روزالیند فرانکلین، معتقد است پسرانی که تمسخر می‌شوند می‌توانند بگویند «هرکسی می‌تواند با منجوق و مهره بازی کند» یا «من دختر نیستم. ولی مگر به نظر شما دخترها از پسرها بدترند؟»
۱۱. بسیار بخوانید، به‌خصوص درباره دختران و زنان
ممکن است شنیده باشید که پسرها در ریاضی و علوم سرترند و دخترها در زبان و روخوانی. تصورات قالبی می‌توانند تصویر از خود را شکل بدهند. طبق فراتحلیلی از آقای لیپر، مادرها با دخترانشان بیشتر از پسرانشان صحبت می‌کنند. با گفتگوی بیشتر با پسرها، کتاب خواندن برایشان و تشویقشان به مطالعه شما نیز با تصورات قالبی مقابله کنید.
برایش کتاب‌هایی بخوانید درباره طیف وسیعی از مردم و داستان‌هایی برخلاف الگوی رایج، نه فقط آنهایی که درباره پسرانی هستند که دنیا را نجات می‌دهند و دخترانی که محتاج کمک‌اند.
وقتی خبر یا داستانی منطبق با قالب و الگوی رایج است، درباره‌اش با او صحبت کنید. مثلا بپرسید: چرا مادر در خرس‌های برنشتاین همیشه لباس خانه بر تن دارد و از خانه بیرون نمی‌رود؟ چرا عکس خبری تنها مردان سفیدپوست را نشان می‌دهد؟
این کارها باید از ۳ سالگی آغاز شود؛ یعنی زمانی که کودکان فراگیری کلیشه‌ها را آغاز می‌کنند و متوجه آنها می‌شوند.
خانم براون می‌گوید: اگر به کودکان کمک نکنید که این تصویرها را کلیشه و تصورات قالبی بدانند، تصور خواهند کرد که اینها واقعیت دارند.
۱۲. پسربچگی را جشن بگیرید
خانم الیوت می‌گوید که پرورش پسران فمینیست تنها این نیست که به آنها بگوییم چه کارهایی نباید انجام دهند یا همه تفاوت‌های جنسیتی را یک‌باره محو کنند.
مثلا همه پستانداران نر به بازی‌های بی‌قاعده علاقه‌مندند؛ بنابراین شلوغ‌کاری کنید، جوک بسازید، ورزش تماشا کنید، از درخت بالا بروید و آتش روشن کنید. به پسرها یاد بدهید که قدرتشان را نشان بدهند؛ قدرت تایید و بیان احساساتشان. به آنها یاد بدهید که خانواده‌هایشان را با اهمیت دادن به آنها تامین کنند. به آنها نشان بدهید که چگونه سخت و محکم باشند؛ آن‌قدر محکم که در برابر تعصب بایستند. به آنها اعتمادبه‌نفس بدهید تا هرآنچه دوست دارند، دنبال کنند.
***